Ekonomik Kriz ve Makina Sekttörü
Ã?lkemizde makina sanayiinin eriştiği düzey kamuoyunda çok iyi bilinmediğinden zaman zaman gerçekçi olmayan yorumlar yapılmaktadır.
Ülkemizde makina sanayiinin eriştiği düzey kamuoyunda çok iyi bilinmediğinden zaman zaman gerçekçi olmayan yorumlar yapılmaktadır. Avrupa Birliği Komisyonu adına 2004 yılında hazırlanan rapora göre Türkiye Avrupa’nın 6. büyük makina imalatçısı konumundadır ( ). 2008 yılındaki 20,3 milyar dolarlık imalat ile bu konumunu devam ettirdiği görülmektedir. 2007 ve 2008 yıllarında ülkemizin ihracatında 4. sektör durumundadır. Makina sektörümüzde ciddi yatırımların 1960’lı yıllarda başladığı dikkate alındığında, asırlık firmaların yer aldığı Avrupa ülkeleri arasında eriştiği nokta gerçek bir başarıya işaret etmektedir.
Makina sanayii; tekstil, mobilya, otomotiv, gemi inşa, tarım, inşaat, kimya, elektronik, uzay-havacılık, savunma, gıda sanayii gibi bütün önemli sektörlerin imalatı için gerekli olan imalat araçlarını sağlamakta, aynı zamanda uyguladığı teknolojiler ile bu sektörlerin prodüktivitesini de etkilemektedir. Herhangi bir imalat konusunda yaşanabilecek durgunluk, bu sektör için makina imal eden firmaların imalatlarında azalmalara neden olmaktadır. Dünyanın çok sayıda ülkesini etkileyen küresel krizler, sadece bir veya birkaç sektörü etkilememekte, hemen tüm sektörlerde bir duraklamaya neden olmaktadır. Bu tür krizin yaşanması değil, kriz beklentisinin oluşması bile sanayiin genelinde yatırımların ertelenmesine yol açmakta, krizin aşılması durumunda dahi, yatırımcının, ortamın güvenli hale geldiğinden emin olmasına kadar acil olmayan makina alımları bekletilmektedir.
TÜİK verilerine göre, 2007 yılı Temmuz ayından itibaren makina imalatındaki artışlarda bir yavaşlama yaşanmış, Aralık 2007 ayında ise imalat bir önceki yılın aynı ayına göre 16 azalmıştır. 2008 yılı Ocak ayından Eylül ayı sonuna kadar her ay 2 - 5 arasında imalat azalması olduğu saptanmaktadır. Son aylarda krizin artan etkisi ile imalatın azalması hız kazanmış Ekim ve Kasım aylarında da 11 ve Aralık ayında da 14,9 gibi önemli düşüş göstermiştir. 2009 yılı Ocak ayında imalat azalması 5,3 olarak devam etmiştir. Kapasite kullanım oranı Kasım ayında, bir önceki yılın aynı ayındaki 75,1 değerinden 69,1’e Aralık ayında 65,9’a ve Ocak 2009 da da 62,1’e gerilemiştir. Ocak 2008’de kapasite kullanım oranı 73,2 idi.
Makina ihracatı, Kasım ayında 11,7 ve Aralık ayında 17,8 2009 Ocak ayında ise 20,8 azalmıştır. İthalat ise Ekim ayında 16,3 Kasım ayında 38,6 ve Aralık’ta da 39,8 azalmıştı. Ocak 2009’da ise bu azalma 43,3 ile daha da artmıştır. Makina ithalatında azalma 2001 yılı dışında yaşanmamıştı. Bu veriler, son aylarda yurt içindeki yatırımlarda önemli bir gerileme olduğunu açık olarak göstermektedir.
MAKİNA SEKTÖRÜ TİCARETİ (x 1000 ABD $)
|
|
2004
|
2005
|
2006
|
2007
|
2008 Th.
|
|
MAKİNA SATIŞI (1)
|
23.949.457
|
26.963.049
|
30.696.861
|
33.550.824
|
31.095.482
|
|
Değişim
|
23,94
|
12,58
|
13,85
|
9,30
|
-7,32
|
|
MAKİNA İMALATI (1)
|
17.500.000
|
17.675.000
|
20.114.150
|
21.361.227
|
20.335.888
|
|
Değişim
|
22,38
|
1,00
|
13,80
|
6,20
|
-4,80
|
|
MAKİNA İHRACATI (2)
|
3.913.354
|
4.475.050
|
5.657.998
|
7.911.397
|
9.407.063
|
|
Değişim
|
25,49
|
14,35
|
26,43
|
39,83
|
18,91
|
|
MAKİNA İTHALATI (2)
|
10.362.811
|
13.763.099
|
16.240.709
|
20.100.994
|
20.166.657
|
|
Değişim
|
27,29
|
32,81
|
18,00
|
23,77
|
0,33
|
Son aylarda bazı firmalar imalatlarını durdururken, bazıları da işçi çıkararak imalat temposunu düşürmektedirler.
Krizler, mevcut sistemin, mevcut yöntemlerle ve mevcut uygulamalarla sürdürülemeyeceğinin bir işaretidir. Bu nedenle yeni ve farklı önlemlerin alınması gerekmektedir.
Mısır-Türkiye Serbest Ticaret Anlaşması Yürürlüğe Girdi
|
Yürürlüğe giren Serbest Ticaret Anlaşması ile Mısır’a ihraç edilecek bir çok makina türünde gümrük ve eş etkili vergiler sıfıra indirilmiştir.
|
Mısır, AB-Mısır Ortaklık Anlaşmasına paralel olarak ülkemiz menşeli sanayi mallarının Mısır’a ithalatında uygulanan gümrük ve eş etkili vergileri farklı indirim takvimine sahip 4 liste çerçevesinde aşamalı olarak sıfırlayacaktır. Bu kapsamda, makinaların büyük çoğunluğunun yer aldığı Liste 1 kapsamındaki sanayi malları için, anlaşmanın yürürlüğe girdiği 1 Ocak 2008 tarihinden itibaren gümrük ve eş etkili vergiler sıfırlanmış bulunmaktadır.
Daha az sayıda makina türünün yer aldığı Liste 2’deki mallar için 01 Ocak 2009’da bu vergiler 75 oranında indirilmiştir. 2010 yılı başında 60, 2011 yılında 45, 2012 yılında 30, 2013 yılında 15 olarak uygulanacak vergiler, 2014 yılı başında tümü ile kaldırılacaktır.
Anlaşma ve bu anlaşmaya bağlı olarak hazırlanan protokol ve ek 4 Liste, kapsadığı GTİP numaraları ile birlikte MİB üyelerine e-mail olarak gönderilmiştir.
Türk Eximbank’ın Yurt Dışı Fuarlara Katılan Firmalara Sağladığı Kredi
Türk Eximbank, 11 Şubat 2009 tarihinde aldığı karar ile yurt dışında düzenlenen fuarlara katılan firmalara kredi vermeye başlamıştır. Konu ile ilgili olarak yapılan açıklamaya göre söz konusu kredi:
Türkiye’de yerleşik kurum ve kuruluşlar ile bilanço esasına göre defter tutan gerçek kişi ve ticaret şirketleri şeklinde faaliyet gösteren, yurt dışında Türk İhraç Ürünleri Fuarı, Sektörel Türk İhraç Ürünleri Fuarı ve Milli Katılım organizasyonu gerçekleştiren organizatörlere, söz konusu fuar organizasyonuna katılan firmalara ve Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından belirlenerek ilan edilen sektörel nitelikli uluslararası fuarlara bireysel olarak katılan firmalara:
- 180 günlük dönemler sonunda anapara ve tahakkuk eden faizi ile birlikte ödenmek üzere 360 gün vadeli,
- TL para cinsinden, 13 faiz oranı ile
- Anapara, faiz ve taahhüt riskleri toplamının 100’ü oranında asli teminat alınarak
Kullandırılacaktır. Kredi başvurularının Türk Eximbank Genel Müdürlüğüne yapılması gerekmektedir.
05-10 Ekim 2009 tarihlerinde İtalya’nın Milano kentinde düzenlenecek EMO Fuarına katılacak firmalar da bu krediden yararlanabilecekler.
. . .
İçerik sadece atıfta bulunularak yayınlanabilir:
Demir Çelik. Editöryal görüş, yazarın
görüşüne aykırı olabilir.
