İşletmelerin artan rekabet koşullarında ve her geçen gün daha fazla teknolojinin kullanıldığı ve sayısallaşan dünyada herhangi bir iş yazılımını (ERP, CRM, ECM/DMS gibi) kullanmadan, ihtiyaçlarını karşılamaları ve hayatlarını sürdürmeleri zor görünüyor.
İşletmelerin artan rekabet koşullarında ve her geçen gün daha fazla teknolojinin kullanıldığı ve sayısallaşan dünyada herhangi bir iş yazılımını (ERP, CRM, ECM/DMS gibi) kullanmadan, ihtiyaçlarını karşılamaları ve hayatlarını sürdürmeleri zor görünüyor. Ancak iş yazılımlarının kullanım kararından önce farklı açılardan yatırım maliyetlerinin ve fayda/maliyet analizlerinin de dikkate alınması önemli.
İş yazılımlarının yeri ve önemi
Hem şirket içi, hem de şirketlerin iş ilişkisinde olduğu müşteri yada diğer şirketler arasında oluşan verinin doğruluğu ve hızlı ulaşım ancak tüm bu değer zinciri içerisinde yer alan süreçlere fonksiyonel uygunluk ve entegrasyon sağlayan iş yazılımlarının konumlandırılması ve yönetilmesi ile mümkündür.
Görsel 1 : Şirketlerin değer zinciri içerisindeki iş yazılım çözümleri ( FIR at RWTH Aachen, 2014 )
Temelde iş yazılımları (ERP, MES, SCM, CRM gibi) hedefe ulaşmakta aşağıdaki görevleri üstlenir.
• İş yazılımları şirketleri yönetir.
• Şirketlerin tüm iş alanlarında ve tüm seviyelerde süreçlerin işletilmesine destek verir.
• Şirketler arası sipariş işleme ve planlama aktivitelerinde yatay ve dikey entegrasyon imkanı sağlar.
• Şirket içi ve şirket dışı iletişimde şeffaf, izlenebilir bilgi oluşturur.
• Gerçek veri üzerinden anlık değerlendirme ve bir sonraki eylemler için karar destek sistemi oluşturur.
ERP – Kurumsal Yazılımların omurgası
Kurumsal yazılımlar denince akla, farklı iş alanlarında farklı fonksiyonlar sunan, sınıflandırılma sonrası tanımlanmış, bazı noktalarda ortak fonksiyonları içeren çözümler gelmektedir.
ERP yazılımlarının çekirdek yapısı içerisinde, iş alanı yada sektörden bağımsız bir işletmenin ihtiyaç duyabileceği süreçleri yönetebilecek fonksiyonlara sahip modüler yapı yer almaktadır. Tamamlayıcı çözümler içerisinde ise, proje yönetimi, tedarik zinciri yönetimi, kalite yönetimi gibi farklı sektörlerde ihtiyaç duyulan yazılımlar yer alır. Günümüzde yazılım üreticileri ürünlerini aşağıdaki 2 türde piyasaya sunmaktadır.
Hepsi bir arada çözümler (Best-in-Suite) : Çekirdek yapının üzerine tamamlayıcı çözümlerin de entegre edilmesi ile oluşan
Türünün en iyisi (Best-of-Breed) : Sadece belirli bir iş alanı yada süreç/fonksiyon için geliştirilmiş çözümler
Şirketler iş yazılım yatırım kararındaki değerlendirme ve seçim sürecinde bu 2 farklı tür çözümü dikkate aldıklarında ortaya karmaşık bir durum çıkmaktadır.
Örnek verecek olursak, proje bazlı üretim yapan bir şirket, içerisinde kısıtlı fonksiyonların yer aldığı bir ERP çözümü ile mi yoluna devam etmeli yada sadece proje bazlı üretim yapan şirketler için geliştirilmiş ve çok yüksek oranda ihtiyaçları cevap veren bir çözümde mi karar kılmalı?
Diğer bir örnek perakende sektörü için verilebilir. Sektöre özel tedarikçi zinciri yönetimi (SCM), ürün bilgi yönetimi (PIM), ürün yaşam döngüsü yönetimi (PLM), POS operasyonları gibi birçok ürün türünün en iyisi olarak pazarda farklı üreticiler tarafından sunulmaktadır. Temel bir ERP ürünü içerisinde yer aldığı söylenen tüm bu ve benzer çözümler maalesef ihtiyaçları karşılamaktadır.
Yapılması gereken, ihtiyaçların net belirlenip, pazar araştırma yapılması ve sistem entegratörü çözüm sağlayıcılar ile yola devam edilmesidir. Ancak bu araştırma ve değerlendirme sanıldığı kadar kolay değildir. TROVARIT ve sunduğu teknolojik çözüm IT-Matchmaker tüm bu ihtiyaçlara cevap vermektedir. ( www.trovarit.com/tr )
Yatırımda Fırsatlar & Riskler
İş yazılım yatırımları, şirketler için çoğunlukla kötü sonların yaşandığı projelerdir. Bunun arkasında başlangıçta iyi tasarlanmamış plan ve net belirlenmeyen hedefler sayılabilir.
Fayda/maliyet dengesinin istenilen seviyede oluşturulması ve kontrolü otomatik olarak ekonomik verimi etkileyecektir. Yukarıdaki denklemde payda kısmında yer alan “Efor & Maliyet” değeri, pay kısmında yer alan “Fayda” değerine nazaran daha kolay hesaplanabilir. Mal ve hizmet alımı için ödenen bedel dönem sonunda net olarak ortaya konulabilir. Ancak “Efor” kısmı birçok iş yazılım projesinde göz ardı edilir.
Özellikle proje içerisinde yer alan şirket için çalışan eforu, ayrılan zaman yada görev/pozisyon değişikliği oluşan maliyet ayrı bir kalem olarak hesaplanmalıdır. Yine çoğunlukla atlanan bir diğer konu ise toplam sahip olma maliyetidir (TCO – Total Cost of Ownership). Genellikle kararlar, ilk yatırım maliyeti öngörüsü ile alınır. Ancak projenin belirlenen zaman planı içerisinde gerçekleştirilememesi sonucu olası ek bütçe, fazlandırmalar, yıllık bakım ve destek bedelleri dikkate alındığında hesaplamanın en az 5 yıl süre için yapılması gerekmektedir.
. . .
İçerik sadece atıfta bulunularak yayınlanabilir: Demir Çelik. Editöryal görüş, yazarın görüşüne aykırı olabilir.
