Zeetug30, 2020'nin başlarında devreye alındı. Alınan ilk operasyonel sonuçlar, römorkörün sahibi Türk firma GİSAŞ Gemi Sanayi A.Ş. için umut vadediyor.
Zeetug30, 2020'nin başlarında devreye alındı. Alınan ilk operasyonel sonuçlar, römorkörün sahibi Türk firma GİSAŞ Gemi Sanayi A.Ş. için umut vadediyor.
Limanları sıfır emisyonlu bir geleceğe taşımaya hazırlanan tamamen elektrikli Zeetug30'un, benzer boyuttaki dizel-mekanik römorkörlere kıyasla karbondioksit (CO2) emisyonlarında yıllık 210 ton, nitrojen oksit (NOx) emisyonlarında ise yıllık 9 ton tasarruf sağlaması bekleniyor.
Zeetug'ın dizel motorla çalışan benzer boyuttaki bir römorköre kıyasla maliyetlerde yüzde 85 tasarruf sağlaması bekleniyor.
Tamamen elektrikli tasarım, daha yüksek enerji verimliliğinin yanında dizel motorlara kıyasla daha az bakım süresi ve maliyeti sunuyor.
Römorkörün bataryaları bir saat içerisinde şarj edilmekle birlikte bu süre, kıyıdaki güç kapasitesine ve konuma bağlı olarak yarım saate de indirilebiliyor.
Yaklaşık iki yıl önce GİSAŞ, İstanbul merkezli gemi tasarımcısı ve üreticisi NAVTEK'ten oldukça katı liman yönetmeliklerini karşılayacak daha küçük ve daha düşük emisyonlu römorkör talebinde bulundu. Hibrit dizel batarya konfigürasyonlarının ve temiz teknoloji eklentilerinin daha fazla kullanılmasına rağmen işin başında bu talebin karşılanması mümkün görünmüyordu.
NAVTEK’in çözümü, tamamen elektrikli bir römorkör tasarlamaktı. Projenin yürütülmesi için ciddi bir mühendislik çabası gerekiyordu. Sadece 18,7 metre ve 6,7 metrelik kiriş (maksimum genişlik) göz önünde bulundurulduğunda esas zorluk, römorköre en az 30 ton çekme gücü sağlamak için gerekecek elektrik gücünün büyüklüğüydü.
Gereken çekme gücünü karşılamanın yanında römorkördeki alanın geleneksel değişken hızlı sürücü (VSD) teknolojisine yetmemesi de zorlayıcı olacaktı.
Mobil sürücü sayesinde küçük kurulum alanı
Sıvı soğutmalı sürücülerin birkaçı, kabin montajı gerektirmediklerinden römorkörün içerisindeki sınırlı alana sığabiliyor ve 925 kW'lık tahrik motorları için gereken gücü sağlıyordu. Bununla beraber sürücü, yüksek titreşim toleransı (sürekli 4 g ve ani 30 g) ve IP67 koruma sınıfıyla zorlu ve tehlikeli deniz ortamlarının gerektirdiği sağlam ve güvenilir performansı sunuyordu. Bu nedenle HES880 Mobil Sürücü bu iş için uygun çözüm olarak belirlendi.
İlk Zeetug30, İstanbul'un TK Tuzla Tersanesi'nde inşa edilirken, ABB de toplamda 14 HES880 Mobil Sürücü sağladı. Bu kapsamda altı DC/DC dönüştürücü, tahrik motorlarının her biri için iki inverter, tahrik ve yangın söndürme (FI-FI) pompaları için birer inverter ve römorkörün tahrik harici yükü için şebekeden bağımsız iki adet 150 kVA dönüştürücü sağlandı.
Hem güçlü hem de verimli
Tamamen elektrikli Zeetug30'un, benzer boyuttaki dizel-mekanik römorkörlere kıyasla karbondioksit (CO2) emisyonlarında yıllık 210 ton, nitrojen oksit (NOx) emisyonlarında ise yıllık 9 ton tasarruf sağlaması bekleniyor. Test ve devreye alma aşamalarında görülen başka bir avantaj da tamamen elektrikli tasarımın, çalışmak için başta hesaplanandan daha az enerjiye ihtiyaç duyması oldu.
Römorkörün operasyonel maliyetleri de oldukça etkileyici. Zeetug'ın tamamen çalışır halde olduğunda, dizel motorla çalışan benzer boyuttaki bir römorköre kıyasla maliyetlerde yüzde 85 tasarruf sağlaması bekleniyor.
Tamamen elektrikli tasarım, daha yüksek enerji verimliliğinin yanında dizel motorlara kıyasla daha az bakım süre ve maliyetleri de sunuyor. Uzaktan izleme ve teşhis imkanları da teknisyen ve mühendislerin sorunları gerçek zamanlı olarak çözmelerini ve tüm yazılım ve sistem güncellemelerinin de uzaktan yapılabilmesini sağlıyor.
Yapılan testlerde Zeetug30, maksimum 32 ton çekme ile hedeflenen 30 tonluk çekme gücünü aşmayı başardı.
Manevra ve operasyon kolaylığı
Zeetug30 şu anda alanın ciddi şekilde kısıtlandığı İstanbul Limanı'nda tersane bölümünde her gün faaliyet gösteriyor. Aylar süren çalışmanın ardından mürettebat, römorkörden ne kadar memnun olduklarını dile getirerek, sunduğu en etkileyici özelliklerin de manevra kabiliyeti, komutlara hızlı tepki ve anlık tahrik gücü olduğunu belirttiler. Tamamen elektrikli tahrik sistemi, römorkörün çok dar alanlarda dahi dönüp dolaşmasını sağlayarak acil durumlarda veya hızlı müdahale gerektiren durumlarda çok daha güvenli bir seçenek sunuyor.
Zeetug30 gün içerisinde limandaki görevleri yerine getirecek ve gece de kıyıda şarj edilecek. Römorkörün bataryaları bir saat içerisinde şarj edilmekle birlikte bu süre, kıyıdaki güç kapasitesine ve konuma bağlı olarak yarım saate de indirilebiliyor.
Elektrikli bir gelecek
Dünyanın dört bir yanında müşteriler, Zeetug30'a büyük ilgi gösteriyorlar. NAVTEK'in iş geliştirme departmanı, çeşitli teklifler üzerinde çalışıyor. Bataryalı teknolojinin doğası gereği enerji profili ve tüketimi fazlasıyla önemli olmakla birlikte müşterilerin de farklık operasyonel ihtiyaçları olabiliyor; dolayısıyla tasarım da buna göre uyarlanacak. Zeetug30, limanları sıfır emisyonlu bir geleceğe taşımaya hazırlanıyor.
. . .
İçerik sadece atıfta bulunularak yayınlanabilir: Demir Çelik. Editöryal görüş, yazarın görüşüne aykırı olabilir.
